Friday 22 November 2019

To Εικονοστάσι





Το εικονοστάσι είναι το μέρος του σπιτιού που ήταν αφιερωμένο στο Θεό, ουσιαστικά θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ως ένα μικρό οικιακό ναό. 
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας τα εικονοστάσια ήταν πολύ απλά. Ήταν ένα μικρό ράφι από σανίδι και ένα υποστήριγμα καρφωμένα, σε μια γωνία του δωματίου, ψηλά κοντά στο ταβάνι. Στο ραφάκι αυτό τοποθετούσαν τις εικόνες, την καντήλα με το λάδι και το φυτιλάκι και δίπλα σε ένα μικρό βαθύ πιάτο το κόκκινο πασχαλινό αυγό. Άναβαν συχνά την καντήλα, παρόλο που το λάδι ήταν ακριβό.

Το εικονοστάσι κατασκευαζόταν από ξύλο και είχε σχήμα τετράγωνο με δύο θήκες, η μια για τα εικονίσματα και μια άλλη μικρότερη όπου τοποθετούσαν τα γαμήλια στεφάνια, λιβάνι κ.α. Το εικονοστάσι όμως τις περισσότερες φορές ήταν ενσωματωμένο στον τοίχο του σπιτιού και αποτελεί εξαιρετικό λαογραφικό ενδιαφέρον καθώς ήταν αναπόσπαστο στοιχείο της οικιακής αρχιτεκτονικής του περασμένου αιώνα. 

Στο εικονοστάσι τοποθετούσαν εικόνες αγίων, το θυμιατήρι, καντήλι με φωτιά, Μεγάλο Αγιασμό των Θεοφανίων, σταυρό της Κυριακής των Βαίων, ροδοπέταλα από τον Επιτάφιο, ακόμα και τα γαμήλια στέφανα για να προστατεύεται ο γάμος και ήταν στολισμένο με φρέσκα λουλούδια και κεντήματα. Συνήθως τα εικονοστάσια βρισκόταν στην κρεβατοκάμαρα του ζευγαριού ώστε να δίνουν σε αυτό ευλογία και ευγονία. Η κρεβατοκάμαρα σαν χώρος εξυπηρετούσε και μια άλλη λειτουργία. Ήταν το δωμάτιο όπου ξεκινάει και τελειώνει η μέρα του ανθρώπου, έτσι σε κάθε πρωινό ξύπνημα και πριν πέσει για ύπνο κάποιος μπορούσε να έχει την δυνατότητα της προσευχής και της ευλάβειας προς την πίστη του.


Ακόμα και σήμερα σε πολλά σπίτια υπερηλίκων μπορεί να δει κανείς σε μια γωνιά ένα εικονοστάσι.